★ ★ ★ ★ ☆
Halsreikend keek ik een paar maanden geleden uit naar de nieuwe productie van de Nederlandse Reisopera: Mozart’s Die Zauberflöte. Ik had één van mijn favoriete uitvoeringen (de Decca-opname onder Georg Solti uit 1991 met Sumi Jo als de Königin) weer eens onder het stof vandaan gehaald, me verdiept in de partituur en zo hier en daar video’s bekeken van oude ensceneringen. Benieuwd naar de interpretatie van regisseur Floris Visser, maar ook de voorstelling van Opera Zuid uit 2019 nog in mijn achterhoofd: gelukkig hadden we daar de muziek nog…
Maar helaas moesten we enkele weken voor de première van 20 januari vernemen dat door “leveringsproblemen en personele onderbezetting door ziekte” een compleet geënsceneerde voorstelling met decor en kostuums niet meer haalbaar was, omdat daarmee “niet voldaan werd aan de hoge kwaliteitseisen” van het gezelschap. Een volledig terechte uitspraak mijns inziens: de Reisopera brengt de afgelopen jaren de ene fantastische voorstelling na de andere, dus ik begrijp, dat ze dat willen blijven doen. Twee andere gedachtes die meteen naar boven kwamen: ‘wat is het werkelijke verhaal?’ (want van ingewijden vernam ik de afgelopen weken, dat Visser niet de makkelijkste regisseur is om mee te werken) en ‘dan kan het in ieder geval niet slechter worden, dan wat ik in 2019 heb gezien’…
De Reisopera koos voor een semi-geënsceneerde voorstelling van misschien wel de populairste opera van Mozart. Eindregisseurs Stan Geurts en Anne Slothouwer zijn er uitstekend in geslaagd om met weinig middelen een boeiend geheel aan het publiek te presenteren. Ik heb decors en kostuums geen moment gemist. Sterker nog: ik had de kans om me goed te focussen op tekst, muziek en de details in het verhaal.
Maar qua verhaal is het eigenlijk allemaal niet zo ingewikkeld: dochter Pamina is door Sarastro afgenomen van de Königin der Nacht en Tamino krijgt de opdracht haar te redden. Hij moet allerlei beproevingen doorstaan, maar onder streep is het eind goed, al goed en zien we dat het goede altijd van het kwade overwint. Bijverhalen (zoals die van Papageno die heimelijk op zoek is naar een vrouw en die van Monostatos die in stilte verliefd is op Pamina) worden niet ondergesneeuwd, maar ook niet expliciet uit de doeken gedaan. Tijdens de matinee van 22 januari was het een duidelijk verhaal, zonder afleiding.
Phion, orkest van Overijssel en Gelderland is midden op het toneel geplaatst; ervoor en erachter wordt de minimale regie tot uitvoer gebracht. Het valt daarom meteen op, dat er voor dirigent Marcus Merkel (die deze taak gedurende de tour afwisselt met Wolfgang Wengenroth) geen lessenaar met partituur is opgesteld. De jonge maestro leidt alles uit het hoofd. De partituur zit goed in zijn geheugen, waardoor hij orkest en solisten uitstekend begeleidt en alles strak in de hand heeft. Zo hier en daar lopen solisten en orkest even bijelkaar vandaan, maar met een klein handgebaar en een verduidelijking van zijn slag loopt iedereen in no-time weer samen. Merkel mag wat mij betreft vaker terugkomen bij de Reisopera!
Phion speelt fantastisch en laat zien, dat het een uitstekend begeleidingsorkest is, zonder zichzelf voor of boven de solisten te plaatsen. De leden spelen enthousiast en geïnspireerd en spelen regietechnisch hier en daar in het verhaal een prima rol.
Papageno wordt subliem vertolkt door bariton Modestas Sedlevičius. Met zijn warme stem en subtiel gedoseerde humor weet hij de zaal voor zich te winnen en is zijn karakter een lust voor oog en oor.
Sopraan Isabel Weller, die haar eerste grote professionele productie speelt, doet niets aan Sedlevičius onder. Ze zet een speelse, maar ook breekbare Pamina neer. En met haar stem raakt ze me diep als ze ‘Ach, ich fühl’s’ zingt. Daar gaan we ongetwijfeld meer van horen!
Petri Lindroos (Sarastro) heeft een indrukwekkend cv en dat is ook te horen. Met zijn diepe, sonore bas weerklinkt hij in de kelder van het Wilminktheater, maar niet altijd even prettig. De jaren lijken zijn tol te eisen en zo hier en daar is een niet altijd even natuurlijk vibrato hoorbaar.
Good-looking tenor David Kerber zong in de originele productie van deze Zauberflöte aan de Volksoper in Wenen ook Tamino. Een tikkeltje aan de houterige kant opent hij met ‘Zu hilfe’ de matinee-voorstelling, maar speelt zijn karakter verder stabiel. Over zijn stem ben ik minder te spreken. Zijn Tamino is vocaal gezien weinig genuanceerd, kent bijna geen dynamiek, waardoor ik het gevoel krijg dat ik naar Lohengrin zit te luisteren.
En ondanks dat ze maar een 15 minuten op het toneel te zien is, de Königin der Nacht van Sophia Theodorides staat als een huis en klinkt als een klok. Alle noten zitten perfect op haar stem en de koningin is haar op het lijf geschreven. Misschien mag er hier en daar wat meer power onder, maar dat mag het genot zeker niet drukken.
De vele kleine rollen zijn prima bezet. Sander de Jong en Martijn Sanders als de Geharnischte Männer en Zwei Priester zijn muzikaal één geheel (dat heb ik wel eens anders gehoord), waarbij De Jong klaar lijkt te zijn voor grotere rollen. Ondanks dat hij nog maar net de Opernstudio van de Deutsche Oper am Rhein verlaten heeft, lijken een Alfredo (La traviata), Rodolfo (La bohème) of Tamino een logische volgende stap.
Ook de Drei Damen (Kristina Bitenc, Polly Leech, Anna Traub) zijn een geheel, in muzikaal opzicht en qua spel. De Monostatos van Mark Omvlee verdient aandacht: zijn spel is heerlijk om naar te kijken en zijn stem is oorstrelend. Ekaterina Protsenko is de absoluut vrolijke noot in het solisten-ensemble: haar Papagena laat zelfs als oude vrouw een lach op je gezicht verschijnen en net als Papageno ben ook ik als een blok voor haar gevallen.
Solisten, Phion en Consensus Vocalis zetten zonder decor en uitgebreide regie een sterke voorstelling van Die Zauberflöte neer. Alle aandacht gaat in deze (noodgedwongen) versie naar de muziek en het verhaal. Waar deze Mozart uitermate geschikt is voor de beginnend operaluisteraar, is deze voorstelling bij uitstek gemaakt om de stap te maken naar live operavoorstellingen in het theater.
De voorstelling trekt de komende weken nog langs enkele grote theaters in Nederland. Check de site van de Nederlandse Reisopera voor data en tickets.
